بررسی نقش مدیریت در عملکرد باغات انار در شهرستان یزد

افزایش تقاضا به دلیل رشد جمعیت و از سوی دیگر محدودیت اراضی قابل کشت، مسیر حرکت بشر را از تلاش در جهت افزایش سطح زیرکشت به سمت افزایش عملکرد در واحد سطح سوق داده است. در این راستا مدیریت واحدهای تولیدی نقشی موثر در بازده (عملکرد) هر بنگاه دارد. به این منظور بررسی میزان تاثیر مدیریت بر افزایش عملکرد و ارائه راهکارهایی جهت افزایش نقش آن در تولید انار یزد هدف اصلی مطالعه پیش رو بوده است. اناریکی از اقلام مهم صادراتی استان یزد محسوب می شود. شرایط خاص اقلیمی و دانش بومی کشاورزان منطقه از عوامل بسیار مهم رشد و توسعه تولید انار در این استان به شمار می آید. صادرات انار به طور مستقیم سبب تحصیل ارز خارجی، افزایش اشتغال در تولید و صنایع جنبی آن و به طور غیرمستقیم سبب رشد و توسعه روستایی و فقرزدایی وکوی زدایی و در نتیجه، رسیدن به توسعه پایدار شده است. برای منظور از مفاهیم تابع تولید، کارایی، سودآوری و بهره وری کل عوامل تولید استفاده شد. با توجه به نتایج جدول متغیرهای معنی دار عبارتند از آب مصرفی،کود حیوانی،کود شیمیایی، نیروی کار، سن درخت و شوری آب و متغیر غیرمعنی دار شامل نیروی کار وسم مصرفی است. تحقیق حاضر برمبنای تحلیل داده های فراگیر بود. آمار و اطلاعات سال 90-1389 ازطریق مراجعه مستقیم به باغداران و تکمیل 1?? پرسشنامه درباره هزینه تولید ازشهرستان های استان یزد به روش خوشه ای تصادفی به دست آمده است. در این مطالعه، تحت فروض بازده ثابت ومتغیربه مقیاس، به ترتیب میانگین کارایی فنی باغداران انار 6/79 و 9/67 درصد و متوسط کارایی مقیاس نیز 1/66 درصد براورد شده است. تحت فرضیه بازده متغیر به مقیاس وحداقل سازی هزینه، میانگین کارایی های فنی، تخصیصی و اقتصادی به ترتیب 1/68، 2/68 و 48 درصد به دست آمده است. اختلاف بین بهترین باغدار انار و میانگین نمونه ها از نظر کارایی فنی وتخصیصی به ترتیب برابر با 7/31 و 6/31 درصد بوده که چنانچه این اختلاف ازطریق افزایش کارایی فنی به صفربرسد، تحت شرایط موجود و بدون افزایش مصرف نهاده ها، میزان تولید 7/31 درصد قابل افزایش است. اما اگر این اختلاف از طریق تخصیص بهینه عوامل تولید به صفر برسد، تحت شرایط موجود می توان 6/31 درصد هزینه ها را کاهش داد. شایان ذکراست ازمجموعه 120 نمونه موجود، 13 درصد (15 مورد) درسطح بهینه مقیاس، 78 درصد(94 مورد) پایینتر و فقط 9درصد (11 مورد) بالاترازحد بهینه وسعت باغی فعالیت می کنند. این واقعیت تأکید براین نکته دارد که به لحاظ سیاستگذاری، توجه به افزایش وسعت باغ های انار راهکار بهتری برای افزایش تولید و عملکرد و کاهش هزینه تولید می باشد. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که با فرض بازه ی ثابت به مقیاس تنها هفت واحد دارای کارایی 100 درصد بودند و بقیه واحدها دارای درجات متفاوت ناکارایی بودند. ولی با فرض بازدهی متغیر به مقیاس هفده واحد دارای کارایی 100 درصد بودند. میانگین کارایی واحدها با استفاده از روش بازدهی ثابت به مقیاس 6/48 درصد می باشد و با روش بازدهی متغیر به مقیاس برابر 90 درصد می باشد. یکی از اهداف دیگر بررسی میزان تاثیر مدیریت بر افزایش عملکرد بود که از مدل لوجیت برای تعیین عوامل موثر بر کارایی فنی به منظور بررسی میزان تاثیر مدیریت بر افزایش عملکرد استفاده شد که نتایج نشان داد که متغیرهای سن، تحصیلات، برخورداری از پوشش بیمه ای، شرکت در کلاس های ترویجی، اعتبارات و تسهیلات بانکی، آزمون خاک، مصرف کود شیمیایی، در سطح معنی داری 5 درصد بر کارایی فنی انارکاران منطقه مورد مطالعه تأثیرگذار می باشند. هم چنین، متغیرها ی تجربه بهره برداری و عضویت در تعاونی در سطح معنی داری 10 درصد بر کارایی فنی انارکاران تأثیر داشتند.